Click on the image, above to submit to Pinterest.

Cacen Ffwr a Hi (Quick Bara Brith)

Cacen Ffwr a Hi (Quick Bara Brith) is a traditional Cymric (Welsh) recipe (from North Wales) for a classic quick version of bara brith that does not require pre-soaking of the dried fruit or maturing of the cake. The full recipe is presented here and I hope you enjoy this classic Welsh version of: Quick Bara Brith (Cacen Ffwr a Hi).

prep time

10 minutes

cook time

110 minutes

Total Time:

120 minutes

Serves:

8–10

Rating:

Tags : Milk Recipes Baking Recipes Cake Recipes British Recipes Cymric/Welsh Recipes

Original Recipe

Dyma fersiwn ysgafn 'ar unwaith' o 'Bara Brith' Cymraeg; dim mwydo'r ffrwythau dros nos, dim gadael i'r gacen aeddfedu cyn torri a gweini. Os nad oes gennych flawd codi gallwch wneud un eich hun trwy gymysgu 250g o flawd plaen gyda 2 lwy de o bowdr pobi. Mae'n gacen yn ysgafnach ac yn fwy briwsionllyd o ran gwead na bara brith arferol, ond yn wych o flas. Mae 'ffwr a hi' yn llythrennol yn golygu 'i ffwrdd mae hi'n mynd' ac yn iaith werinol Gogledd Orllewin Cymru mae'n golygu rhywbeth sy'n cael ei wneud yn gyflym neu'n ysgafn. Yn nodweddiadol, defnyddir y term pan ellir gweini pryd sydd fel arfer angen aeddfedu yn syth. Felly mae'n berthnasol i fara brith a phwdinau Nadolig 'ar unwaith'. Mae'r rysáit hwn wedi goroesi o leiaf 200 mlynedd yn fy nheulu, gan ddechrau gyda burum i godi yn wreiddiol (yn debycach o lawer i 'barm brack' Gwyddelig a byddaf yn ei atgynhyrchu yma yn fuan pan fydd gennyf amser i'w baratoi) ac yn mynd trwy newid mawr tua'r 1880au gyda'r amnewid burum gyda powdr pobi. Er bod y ffrwythau a ddefnyddir yma wedi'u sychu ychydig yn der, mae angen rhesins a syltanas (osgowch gyrens gan eu bod yn nodweddiadol yn rhy sych a chaled).

Cynhwysion:

250g o flawd codi
280g o ffrwythau sych (byddai fy mam yn defnyddio cymysgedd o resins a syltanas)
1 wy mawr, wedi'i guro
100ml o lefrith neu laeth enwyn
1/2 llwy de o nytmeg wedi'i gratio'n ffres
1/2 llwy de o sbeis cymysg
50g o fenyn
125g o siwgwr, siwgwr coch yn ddelfrydol

Dull:

Cynheswch eich popty i 160°C (325°F) yna irwch a leiniwch naill ai tun torth neu dun cacen 20cm (8 modfedd) mewn diamedr. Hufenwch y menyn a'r siwgr gyda'i gilydd mewn powlen. Ychwanegwch yr wy a'i guro'n dda i gyfuno. Arllwyswch y llefrith i fewn a chwisgwch i gyfuno. Hidlwch y blawd a'r sbeisys i fowlen. Ffurfiwch ffynnon yn y canol, ychwanegwch y cynhwysion hylif a churwch i gyfuno. Nawr trowch y ffrwythau sych i mewn. Dylai'r cytew gael cysondeb gollwng, felly os yw'n rhy sych ychwanegwch fwy o lefrith. Crafwch y cytew yn eich tun parod a llyfnhewch y pen. Trosglwyddwch i ganol eich popty poeth a'i bobi am tua 90 munud nes ei fod yn sbringio i'r cyffyrddiad a bod sgiwer yn dod allan yn lân - edrychwch ar ôl awr ac os yw'n brownio gormod rhowch het ffoil alwminiwm drosodd i atal y brig rhag llosgi. Bydd amseroedd pobi yn amrywio yn dibynnu ar ba mor sych yw eich ffrwythau, gan y byddant yn amsugno hylif wrth goginio. Tynnwch y gacen o’r popty a’i rhoi o’r neilltu i oeri am 20 munud yn y tun cyn ei throi allan ar rac weiren a’i rhoi o’r neilltu i oeri’n llwyr.

English Translation

This is an 'instant' light version of Welsh 'Bara Brith'; no soaking the fruit over night, no letting the cake mature before cutting and serving. If you don't have self-raising flour you can make your own by blending 250g plain flour with 2 tsp baking powder. It's lighter and crumblier in texture than normal bara brith, but excellent if you want. 'Ffwr a hi' literally means 'away she goes' and in North West Walian vernacular it means something that's made either quickly or lightly. Typically the term is applied when a dish that normally requires maturing can be served straight away. So it applies to bara brith and 'instant' Christmas puddings. This recipe has survived at least 200 years in my family, starting with a yeasted original (much more like Irish 'barm brack' which I will reproduce here shortly when I have time to prepare it) and undergoing a major change around the 1880s with the substitution of yeast with baking powder. Whilst the fruit used here are dried slightly plump raisins and sultanas are needed (avoid currants as they're typically too dry and hard).

Ingredients:

250g (9oz) self-raising flour
280g (10 oz) of dried fruit (my mother would use a blend of raisins and sultanas)r
1 large egg, beaten
100ml milk or buttermilk
1/2 tsp freshly grated nutmeg
1/2 tsp mixed spice
50g (2 oz) butter
125g (5 oz) sugar, preferably brown sugar

Method:

Pre-heat your oven to 160C (325F) then butter and line either a loaf tin or a 20cm (8 in) diameter cake tin.

Cream together the butter and sugar in a bowl. Add the egg and beat well to combine. Pour in the milk and whisk to combine.

Sift the flour and spices into a bowl. Form a well in the centre, add the liquid ingredients and beat to combine. Now stir in the dried fruit. The batter should have a dropping consistency, so if too dry add more milk.

Scrape the batter into your prepared tin and smooth the top. Transfer to the centre of your pre-heated oven and bake for about 90 minutes until springy to the touch and a skewer comes out clean - check after one hour and if it is browning too much put an aluminium foil hat over to stop the top burning. Timings will vary depending on how dry your fruit are, as they will absorb liquid during cooking.

Remove the cake from the oven and set aside to cool for 20 minutes in the tin before turning out onto a wire rack and setting aside to cool completely.